Poglądy Selyego

Szereg autorów referujących poglądy Selyego opisuje sytuacje stressowe w kategoriach czynników uszkadzających. Na przykład Cofer i Appley wskazują, że „…w roli stressorów biologicznych mogą występować nie tylko czynniki uszkadzające sam układ, jak urazy czy środki farmakologiczne, lecz także bodźce neurogenne i psychogenne, jak przewidywanie bólu, niepewność, nadmiar lub niedostatek informacji dostarczanych układowi nerwowemu, sytuacje wywołujące lęk lub sytuacje, które są szkodliwe tylko na skutek wcześniejszego uwarunkowania” (op. cits. 370-371: oba podkr. M. J.). Tendencja do nazywania stres- sorów biologicznych czynnikami szkodliwymi zaznacza się i w szeregu innych pracach przedstawiających poglądy Selyego (por. m. in. R. S. Lazarus, 1967, s. 161: J. Reykowski, 1969, s. 155: J. L. Katz i in., 1970): Można więc przypuszczać, że terminy, w jakich Selye opisuje czynniki wywołujące stress, wyraźnie podsuwają taką właśnie interpretację, aczkolwiek Selye sam deklaruje inne stanowisko, oświadczając wręcz, że „Stress nie jest nieswoistym odczynem na uszkodzenie. Takie nawet czynności jak gra w tenisa lub choćby namiętny pocałunek mogą wywołać wyraźny stress bez spowodowania uchwytnego uszkodzenia ustroju” (op. cit., s. 69). Brzmi to ogromnie zachęcająco, ale trudno pogodzić to zdanie z przytoczonymi powyżej określeniami sytuacji stressowej, a już na pewno z charakterystyką D. Mechanica, który stwierdza, iż „…stress – to sprawiające przykrości reakcje (discomforting responses) występujące u osób znajdujących się w określonej sytuacji” (cyt. za: J. Reykowski, 1966, s. 188). Ostatecznie i naukowcy mogą mieć różne gusta… ale tak czy inaczej w opisach sytuacji stressowych powtarzają się uparcie następujące określenia: sytuacje bądź czynniki uszkadzające, o czym była już mowa: „skrajne warunki” (C. N. Cofer i M. H. Appley, op. cit., s. 369): „wpływ traumatyzujący” (D. H. Funkenstein i in., 1957): „uraz psychiczny” (B. Grochmal-Bach i W. Badura, 19711): sytuacje krańcowe” (por. R. S. Lazarus, 1966): rachowania krańcowo emocjonalne” (S. Gerstmann, 1973, s. 223 i 224).

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>