Podobnie jest z inteligencją, cechami charakteru, emocjami. Kiedy np. chcemy poznać symptomy lęku, to musimy zdać sobie sprawę, że współcześnie istnieje ponad OSIEMSET różnych reakcji określanych przez różnych psychologów i lekarzy jako lękowe. Inne symptomy lękowe wymienia Freud, inne Cameron, trochę inne Cattell, a jeszcze inne Konorski.
Czy oznacza to, że autorzy ci mówią rzeczy wzajemnie wykluczające się? Nie. Każdy z autorów zwraca specjalną uwagę na inne grupy reakcji, każdy akcentuje ważność nieco innych grup reakcji uznawanych za lękowe. Cameron będzie np. uważał za najważniejsze reakcje fizjologiczne: biegunki, zatwardzenia, nudności, bicie serca, Cattell uzna za ważne zmiany w chemizmie krwi u osoby przeżywającej lęk, Konarski zwróci uwagę na reakcje fizjologiczne: na pracę serca, rytm oddechu, zmiany pracy układu sympatycznego i parasympatycznego.
Znając zatem poglądy różnych autorów na to, jakie grupy symptomów składają się na przeżycia lękowe, możemy postawić trafniejszą diagnozę, bo potrafimy ZIDENTYFIKOWAĆ większą ilość objawów lęku.
Jak wobec tego radzą sobie psychologowie praktycy w diagnozie osobowości? Biorą oni zazwyczaj za punkt wyjścia diagnozy jakiś model osobowości i poznają dokładnie wszystkie symptomy, jakie według tego modelu składają się na ważniejsze cechy osobowości. Następnie klasyfikują to, co widzą u badanego osobnika, i to, co można wywnioskować z rozmowy z nim, z badań testowych, jako określone cechy osobowości.
Bardzo popularny na Zachodzie wśród psychologów i psychiatrów jest np. PSYCHOANALITYCZNY model osobowości. Model ten pozwala na diagnozę silnego lub słabego Ego, które jest mniej więcej odpowiednikiem tego, co dawniej nazywało się silną lub słabą wolą, oraz na diagnozę popędów i mechanizmów obronnych.
Leave a reply