Uczenie się reagowania zwanego mechanizmami obronnymi występuje od pierwszych tygodni życia dziecka. Występuje w sytuacjach, gdzie działają sprzeczne naciski lub tendencje. Sprzeczne naciski lub tendencje są najczęściej takie, że jedna z nich reprezentuje jakąś silną potrzebę niezgodną z obowiązującymi w danej kulturze normami, zwyczajami lub taką, za której przejawianie spotykały przykrości i kary, np. ból, lęk, deprywacja, pozbawienie. Może to być np. agresywność w postaci bicia i szarpania matki, ekshibicjonizm w postaci obnażania organów seksualnych, dominowanie w postaci zabierania zabawek rodzeństwu, zachowania seksualne w postaci dziecięcych masturbacji.
Drugą silną tendencją jest najczęściej lęk przed dezaprobatą osób znaczących za przejawianie się określonej tendencji. ,Pamięć” przykrości, które dziecko czy człowiek dorosły przeżył we wcześniejszych doświadczeniach i dzięki temu pragnie tej tendencji unikać.
Przykładem jeszcze innych sprzecznych tendencji, które mogą się jednocześnie pojawiać i stymulować jednostkę do uczenia się zachowań obronnych, są właściwości obrazu siebie i pojawiające się naciski potrzeb lub naciski otoczenia zmuszające do reagowania niezgodnego z ob- raząm siebie. Przypuśćmy, że jednostka ma obraz siebie jako kogoś nieudanego i niesprawnego, a otoczenie zmusza ją do wykonywania trudnych, przekraczających jej możliwości zadań. Albo ma obraz siebie i ludzi jako dobrych, sprawiedliwych, a otoczenie zmusza ją do działań agresywnych i wrogich. Ma obraz siebie jako człowieka ascetycznego i „uduchowionego”, a tymczasem pojawiają się naciski potrzeb seksualnych i agresywności.
Leave a reply