Jest według Laughlina mechanizmem psychicznym, operującym poza świadomością, który polega na tym, że człowiek, nie zdając sobie z tego sprawy, automatycznie ZAMIENIA nieaprobowane świadomie, jakieś budzące odrazę, lęk uczucie, pragnienie, potrzebę zainteresowanie na inne – łatwiejsze do przyjęcia, bardziej aprobowane przez świadomość (Laughlin, 1970, s. 402).
Przykładem działania mechanizmu substytucji jest zastępowanie reakcji agresywności, która mogłaby być skierowana na kogoś, agresywnością, którą rozładowuje się np. w rąbaniu i ścinaniu drzewa, w grze w kręgle.
Ciekawym przypadkiem jest stosowanie substytucji jako mechanizmu, który przez podstawienie jakiegoś obiektu za jakiś inny, ma bronić jednostkę przed „groźnymi” impulsami „z wewnątrz”.
Tak np. w nerwicy natręctw uporczywe pojawianie się jakiejś przykrej myśli może stanowić blokadę dla pojawienia się myśli czy impulsu, którego uświadomienie byłoby jeszcze bardziej przykre i bolesne.
Laughlin podaje przykład studenta, który przeżywał obsesyjne przykre myśli, że jest homoseksualistą. Student ten był namiętnym palaczem. Palenie sprawiało mu dużo zadowolenia. Pewnego dnia postanowił rzucić palenie, aby przykre uczucia z tym związane stanowiły dla niego problem, którym mógłby się zająć i nie myśleć o Własnym homoseksualizmie (Laughlin, 1970, s. 403 – 406).
Laughlin określa symbolizację jako mechanizm działający bez udziału świadomości, w którym człowiek, nie zdając sobie z tego sprawy, PODSTAWIA jakiś obiekt za jakieś włastie, ’budzące dezaprobatę pragnienia, życzenia, myśli, uczucia i obiekt ten SYMBOLIZUJE to, co wyparte ze świadomości.
Działanie tego mechanizmu występuje w wielu obszarach życia społecznego i indywidualnego. W stosunkach międzyludzkich wiele rzeczy,, np. ubranie, określone gesty, zwroty językowe, mają znaczenie symboliczne.
Symbolizacja jest prymitywnym mechanizmem obronnym. Występuje często w reakcjach konwersji. Symbole formują się zazwyczaj w ten sposób, że człowiek podstawia za obiekt wyparty coś, co go w jakiś sposób przypomina, miało z nim styczność czasową lub przestrzenną. Ma podobny klimat emocjonalny, wspólną genezę lub jest pozornie CZYMŚ PRZECIWNYM, odległym od tego, co ma symbolizować (Laughlin, 1970, s. 414-420).
Leave a reply