Daily Archives 9 listopada 2015

Zastrzeżenia, jakie wyrażają powyższe pytania, nie świadczą rzecz jasna, że psycholog, który podejmuje trudne zadanie opisu czyjejś osobowości, nie liczy się z ograniczoną przydatnością pojęcia cechy (wymiaru) osobowości. Uwzględnia tę okoliczność i podejmuje kroki, by stwierdzenia swoje uściślić. Już same mer tody jakimi się posługuje, skonstruowane są nieraz w sposób umożliwiający uzyskanie wielostronnych informacji. Niektóre kwestionariusze np, zawierają pytania uwzględniające szereg różnych sytuacji i terenów działania, w których określona cecha może się przejawić. Dotyczy to m. in. kwestionariusza skonstruowanego przez F. i G. W. Allportów, a służącego d-> badania wymiaru: przewaga – podporządkowanie się. Zawiera on kilkadziesiąt pytań. Pytania te pozwalają na zorientowanie się czy i w jakiej mierze wybrana cecha przejawia się w różnych okolicznościach, 'm, in. w przebiegu zawodów sportowych, na przyjęciu, w sprzeczce z sprzedawcą, wobec zbiórki na jakiś cel, w klasie szkolnej, w czasie czekania w kolejce, na sali wykładowej, gdy prelegent zachęca do zabrania głosu w dyskusji, wobec wypadku, któremu ktoś właśnie uległ itd.

Ekstrawersję i introwersję traktuje Eysenck jako nadczynniki o istnieniu określonego nawyku stanowią liczne reakcje specyficzne występujące w różnych sytuacjach konkretnych. Stykamy się. tu więc ze spojrzeniem na osobowość jako na organizację hierarchiczną, w której konstrukcją scalającą jest typ osobowości.

Próbując w końcowej części rozdziału (§ 10 i 11) ustosunkować się do zagadnienia funkcjonowania osobowości, uwagi te poprzedzono krótkim omówieniem potrzeb i motywów działania (§ 7) oraz postaw (§ 8). Należy jednak również podnieść kwestię roli procesów poznawczych. Bez dostatecznego ich uwzględnienia nie jest możliwe zrozumienie funkcji osobowości ani procesu jej formowania się. Że jednak w pierwszych rozdziałach stosunkowo dużo miejsca poświęcono procesom poznawczym, rozpatrywanym zresztą pod różnym kątem i nie w formie usystematyzowanego wykładu, to obecnie ograniczono się do podkreślenia” ich znaczenia w obrębie dynamicznej struktury osobowości, z powołaniem się na poprzednie uwagi. I tak w rozdz. III (§1) zatrzymano się nad sprawą spostrzeżeniowego poznania świata i czynników warunkujących treść spostrzeżeń. Rozdz. V, w całości, poświęcono omówieniu schematów poznawczych, poprzedzając te rozważania uwagami na temat poglądów i ich genezy. Niektóre właściwości myślenia, choć specyficzne, były przedmiotem rozdz. VI.