Murray określa potrzebę jako hipotetyczną siłę o fizykochemicznej naturze, zlokalizowaną w mózgu, która organizuje percepcję, spostrzeganie, świadome dążenia i motorykę w taki sposób, żeby zmienić istniejącą, niezadowalającą sytuację (Murray, 1953, s. 123- 124).
Potrzeba jest konstruktem hipotetycznym, gdyż jak twierdzi Murray, obiektywnie możemy stwierdzić jedynie działanie określonego bodźca oraz występowanie określonego schematu reagowania jednostki. Z powyższego możemy wnioskować, że pomiędzy działającym bodźcem a zachowaniem istnieje określone połączenie, określony związek. Potrzeba jest tą hipotetyczną siłą łączącą te elementy.
Zdaniem Murraya, potrzeby mogą być wyzwalane przez procesy zachodzące wewnątrz ciała oraz przez działanie nacisków społecznych na jednostkę w danym środowisku, np. agresywność innych, dominowanie, stosowanie przymusu, okazywanie współczucia, aprobaty itp. (Murray, 1953, s. 60-61). ___
Murray stoi na stanowisku, że pojęcie potrzeby jest synonimem pojęcia popędu, z tym że dostrzega pewne różnice. Wyrażenie „potrzeba psychiczna” odnosi się do procesów zapoczątkowujących działanie, tj. napięcia, pragnienia i zamiaru, natomiast samo dążenie do wykonywania określonych czynności, napęd do wykonania czynności zamierzonej, likwidującej „stan niedoboru, braku, spełnia popęd. Popęd w takim ujęciu będzie energetycznym aspektem potrzeby, jest motorem, a nie sterem działania. Mówiąc o funkcjonowaniu potrzeb, Murray wylicza kilka prawidłowości:
– 1) Zjawisko zmiennej rytmiki potrzeb psychicznych.
– 2) Zjawisko fuzji potrzeb.
– 3) Zjawisko konfliktu potrzeb.
Rozpoznawanie potrzeb psychicznych
Z obserwacji zachowania się ludzi wynika, że potrzeby psychiczne nie zawsze występują z jednakową siłą, można dostrzec pewną okresowość pojawiania się i nasilania określonych potrzeb.
Murray podzielił rytm przejawiania się każdej potrzeby psychicznej na trzy etapy:
– a) Etap odporności potrzeby na działanie bodźców środowiska, które normalnie z chwilą kontaktu jednostki z określoną sytuacją wywołują stany napięcia.
– b) Etap gotowości do reagowania, czyli wzmożonej wrażliwości na działanie bodźców wyzwalających określoną potrzebę. W tym wypadku nawet słabe bodźce wywołują stany napięcia.
– c) Etap jawnej lub ukrytej aktywności potrzeby.
Jawna aktywność potrzeby przejawia się w zachowaniu jednostki, w specyficznych dla tej potrzeby schematach reagowania pod wpływem działania bodźców wyzwalających. Ukryta aktywność potrzeby realizuje się poprzez opanowanie wyobraźni. Przejawia się w różnego typu projekcjach, w snach, marzeniach na jawie.
Wyjaśnianie rytmiki działania potrzeb u człowieka nie jest sprawą prostą. Najogólniej można powiedzieć, że człowiek dziedziczy potencjalne możliwości rozwoju wszystkich potrzeb psychicznych. To zaś, które z tych potrzeb staną się organizującymi schematy reagowania, zależy od tego, jak przebiegają procesy uczenia się i przystosowania danej jednostki w jej środowisku społeczno-kulturowym. Środowisko dostarcza bodźców, które wyzwalają i utrwalają potencjalne możliwości reagowania.
Leave a reply