Powyżej scharakteryzowano wyłącznie temperament schizotymiczny, aby, na przykładzie jednegp typu wyróżnionego przez Kretschmera, zilustrować ujęcie temperamentu jako zespołu cech osobowości.
Typologia Kretschmera dostarcza pewnego sposobu klasyfiko- wania ludzi przy równoczesnym uwzględnianiu struktury somatycznej i cech psychicznych. „Portrety psychiczne”, o których była mowa, ukierunkowują obserwację i ułatwiają rejestrowanie cech poszczególnych ludzi, którzy mniej lub więcej zbliżają się do typów „czystych”. Nie znaczy to oczywiście, że Kretschmer dzielił ludzi na typowych („idealnych”) schizotymików, cyklotymi- ków i iksotymików nie dostrzegając innych: najczęściej, co Wyraźnie podkreślał, występują typy mieszane. W poszczególnym przypadku dominują zwykle cechy jednego z temperamentów, ale są obecnie i cechy typu przeciwstawnego, zgodnie z wyróżnioną przez Kretschmera zasadą polarności (biegunowości) temperamentów. „Przy rozpatrywaniu danego indywidualnego temperamentu – stwierdza Kretschmer (op. cit., s. 213) – chodzi nam nie tylko o jego proporcje, lecz zawsze również o jego domieszki wynikające ze stapiania się dwu temperamentów, tj. o zabarwienie (tonację), którego nabiera dominujący typ na skutek odmiennego rodzaju domieszek dziedzicznych: a więc chodzi nam na przykład o jakiekolwiek wątki cyklotymiczne w zasadniczo schizotymicznym temperamencie i na odwrót” (podkr. E. K.).
Leave a reply