Portret schizotymika

Opis „czystych” temperamentów wyodrębnionych przez Kretschmera przynosi jakby idealne sylwetki (portrety) psychiczne. Idealne w tym znaczeniu, że odpowiadają one w pełni pojęciu każdego z temperamentów tej typologii. Innymi słowy, sylwetki te stanowią konstrukcje teoretyczne, z których każda jest zestrojem charakterystycznych cech występujących bardzo wyraźnie. I tak otrzymano portret schizotymika (podobnie jak i cykloty- mika), a właściwie nie jeden – lecz trzy. Kretschmer bowiem dokonał podziału podstawowych temperamentów (schizotymicz- nego i cyklotymicznego) przyjmując jako kryterium nastrój oraz uczuciowość. Ta ostatnia, u schizotymików, przebiega od znacznej wrażliwości uczuciowej do chłodu uczuciowego tworząc tzw. proporcję psychestetyczną. Otóż ten podział temperamentu schi- zotymicznego na dalsze warianty doprowadził do wyosobnienia temperamentu hiperestetycznego, pośredniego oraz anestetyczne- go. Właściwości hiperestetyczne to przede wszystkim wrażliwość uczuciowa, zdolność odbierania sztuki, a również mała odporność wobec codziennych trudności życiowych i drażliwość. Schizotymików o cechach anestetycznych znamionuje chłód uczuciowy, „zimna nerwowość”, zawężenie zainteresowań do spraw własnych, wytrwałość w działaniu lub wręcz zacięty upór i skłonność do” pedanterii. Temperament schizotymiczny, ogólnie biorąc, „….odznacza się skłonnością (…) do zatapiania się w sobie, do wytworzenia ściśle odgraniczonej indywidualnej sfery, wewnętrznego, obcego rzeczywistości świata marzeń, idei lub zasad, zdecydowanego przeciwieństwa pomiędzy jaźnią a światem zewnętrznym, z obojętnym lub uczuciowo zabarwionym uchylaniem się od kontaktu z masą bliźnich lub z chłodnym przebywaniem wśród nich, bez interesowania się nimi i potrzeby wewnętrznego powiązania” (E. Kretschmer, 1958, s. 217).