POTRZEBA DOMINACJI I POTRZEBA EKSHIBICJONIZMU

Wyraża pragnienia kontrolowania i przezwyciężania oporów środowiska. Na główne właściwości potrzeby dominowania składa się chęć kontrolowania zachowania innych, kontrolowania biegu zdarzeń oraz kontrolowanie własnych myśli, uczuć i impulsów.

Uczucia i postawy charakterystyczne dla ludzi z tą potrzebą to: pewność siebie, władczość, poczucie własnej mocy, stanowczość, zdecydowanie, autorytatywność, sprawność działania i wewnętrzna dyscyplina.

Kontrolowanie środowiska i manipulowanie nim dokonuje się poprzez sugestię, perswazję, wydawanie rozkazów i zachęcanie do czegoś. Przejawia się to w następujących czynnościach: rządzenie, regulowanie, organizowanie, wyznaczanie terminów, narzucanie decyzji i podawanie argumentów, wywieranie przymusu, przeciwstawianie się, obalanie zasad postępowania. Osoby dominujące zachowują się tak, jak gdyby wywierały magnetyczny wpływ na innych.

Naciski wywołujące potrzebę dominowania to: uległość i usłużność innych. Skierowana do wewnątrz przejawia się jako dążenie do mocy, rozwijanie samokontroli, powściąganie własnych impulsów i popędów, dążenie do bycia panem własnej woli.

Potrzeba dominowania najczęściej łączy się z potrzebą agresywności, wyczynu, ekshibicjonizmu. Stoi w sprzeczności z potrzebami uległości, doznawania opieki i oparcia (Murray, 1953, s. 152).

Pragnienia i tendencje tej potrzeby zmierzają do wywołania wrażenia bycia widzianym i słyszanym, do intrygowania, szokowania, fascynowania, wprawiania w zdumienie, wabienia. Charakterystyczne uczucia dla niej to: próżność, przekonanie o własnej wartości i unikalności. Przejawia się w życiu codziennym w zachowaniach: zgrywanie się, zwracanie na siebie uwagi przez noszenie bardzo kolorowego i ekstrawaganckiego ubrania. Wyraża się w chęci popisywania się i wystawiania swojego ciała na widok publiczny. Mówienie wiele o sobie, przyciąganie uwagi innych przez różne manieryzmy i eks- presywną gestykulację, emfatyczny sposób mówienia. W formie pośredniej potrzeba ta przejawia się w pisaniu powieści o sobie i autobiografii.

Wyzwalana jest przez następujące naciski: obecność publiczności, obecności innych osób. Łączy się z potrzebami wyczynu, zabawy, dominowania, seksualną, doznawania opieki i oparcia (Murray, 1953, s. 170- 172).