Laughlin określa reakcję upozorowaną jako mechanizm psychiczny, w którym człowiek, nie zdając sobie z tego sprawy, zachowuje się na zewnątrz w sposób odwrotny od tego, do jakiego zmuszają go nie aprobowane przez niego uczucia, popędy, postawy. Niektóre uczucia, impulsy zostają wyparte i zamienione na zachowania o kierunku i znaczeniu wprost przeciwnym.
Przedmiotem działania reakcji upozorowanych są duże obszary osobowości. Mechanizm obronny reakcji upozorowanych sprawia że agresywność czy pragnienia seksualne, względnie ekshibicjonizm, które są dla jednostki świadomie nie do przyjęcia – wydają się odrażające, obniżają poczucie własnej godności – zostają przekształcone w zachowania „przeciwne”: agresywność w łagodność i usłużność, seksualizm w prude- rię, ekshibicjonizm w przesadną skromność.
Laughlin podaje przykłady racjonalizacji różnych uczuć i popędów. Pewien 31-letni pacjent, dobrze sytuowany, znany był z tego, że ostro i gwałtownie występował przeciw wszelkim przejawom seksualizmu w sztuce, teatrze, kinie, TV, w pismach i magazynach. Ciągle narzekał na upadek moralności i potępiał ludzi za ich rozwiązłość. Był specjalnie uczulony na sprawy seksu i płci. Okazało się, że człowiek ten miał sam silny popęd seksualny, ale pragnienia te zostały, na skutek surowego wychowania typu wiktoriańskiego, wyparte.
Reakcja upozorowana działa często łącznie z mechanizmem obronnym kompensacji. W wyniku takiego współdziałania nieśmiałość czy np. lękliwość może zostać przekształcona w agresywność, jak u pewnego pacjenta, o którym pisze Laughlin, że będąc zahamowany, niepewny siebie, wątły i małego wzrostu, atakował zawsze słownie ludzi wysokich i postawnych (Laughlin, 1970, s. 279 – 290).
Leave a reply