Mechanizmy obronne są to określone „siły” działające w naszej osobowości, pobudzające nas w pewnych sytuacjach do specyficznych zachowań, które bronią nas przed wstydem, lękiem, poczuciem winy oraz przed obniżeniem dobrego mniemania o sobie we własnych oczach i w oczach innych ludzi.
Orientowanie się w grze tych sił jest dla człowieka równie ważne jak znajomość własnych potrzeb psychicznych czy obrazu siebie. Siły zwane mechanizmami obronnymi działają w sposób NIEŚWIADOMY. Nie zdajemy sobie z nich sprawy. Nadmiernie rozbudowane sprawiają, że nie potrafimy realnie ocenić siebie, poznać i wykorzystać własnych zasobów psychicznych. Nie potrafimy zachowywać się naturalnie i spontanicznie. Poddawanie się działaniu mechanizmów obronnych przez dłuższy czas prowadzi do niekorzystnych zmian własnej osobowości: do przyjęcia „obronnego”, mało twórczego stylu życia i do zachowań przesadnie sztywnych, a niekiedy kompulsywnych.
Specyfiką działania mechanizmów obronnych zdaje się być to, że działają one w sytuacjach życia człowieka wtedy, kiedy pojawiają się JEDNOCZEŚNIE jakieś dwie SPRZECZNE tendencje reagowania: np. tendencja do zachowań agresywnych, ekshibicjonistycznych, seksualnych i jednocześnie wstyd, lęk, poczucie winy.
Kiedy działają jednocześnie takie czy podobne sprzeczne naciski, człowiek uczy się zachowania, które zmniejsza czy eliminuje siłę jednego lub obu tych nacisków. Uczy się otamowywać czy przemieszczać reakcje agresywności, sublimować pragnienia seksualne, nie dopuszczać do poczucia winy przez zniekształcanie i maskowanie impulsów seksualnych i agresywności. Różne „techniki” czy sposoby radzenia sobie z działającymi jednocześnie wzajemnie sprzecznymi tendencjami reagowania stanowią różne ODMIANY mechanizmów obronnych. Będzie to np. tłumienie, wypieranie, projekcja, racjonalizacja. Technik tych jest opisanych dzisiaj ponad czterdzieści.
Leave a reply