Trudne sytuacje w życiu człowieka – kontynuacja

Zbliżone stanowisko, w tym znaczeniu, że ujmuje ono czynniki zewnętrzne sytuacji trudnych w ścisłym powiązaniu z właściwościami jednostki, charakteryzuje koncepcję sytuacji trudnych wysuniętą przez T. Tomaszewskiego (1965). Zdaniem Tomaszewskiego sytuacje trudne dotyczą przede wszystkim czynności człowieka, a te przebiegają w określonych warunkach wywierających wpływ, różniący się rodzajem i nasileniem oddziaływania, na przebieg czynności. Sytuacja trudna, zgodnie z tym stanowiskiem, ma miejsce wówczas, gdy zachodzi brak dostosowania między potrzebami (lub zadaniami) jednostki, czynnościami podejmowanymi przez nią w dążeniu do zaspokojenia potrzeby (rozwiązania zadania) oraz warunkami, w jakich czynność przebiega.

Dotychczasowe uwagi i przykłady nie wystarczają do szczegółowego zdefiniowania sytuacji trudnych, ale naprowadzają na niektóre ich właściwości. Sytuacje trudne wpływają na zachowanie człowieka: wpływ ten należy rozpatrywać w kategoriach interakcji otoczenia i organizmu. Sytuacje trudne zagrażają jednostce, choć stopień i rodzaj tego zagrożenia bywa bardzo różny: sytuacja trudna może stanowić zagrożenie dla życia człowieka, zdrowia oraz ideałów, przedmiotów, lub bardziej ogólnie – wartości, które ceni. Sytuacje trudne zakłócają działanie zmierzające do określonego celu a bezpośrednią przyczyną zakłócenia, charakterystyczną dla szeregu sytuacji trudnych jest przeszkoda upośledzająca lub udaremniająca działanie. Należy jednak na tym miejscu zauważyć, wyprzedzając dalsze rozważania (por. § 8), iż bywają sytuacje trudne, w których człowiek nie przejawia aktywności ukierunkowanej na cel, a więc oczywiście nie ulega ona zakłóceniu, a mimo to sytuacja jest trudna, trudna emocjonalnie, np. widok ofiar katastrofy.

Nie wymieniono dotąd pewnej istotnej właściwości sytuacji trudnych, a podane przykłady nie ujawniły jej wystarczająco, jest ona niejako sygnalizowana w ich podtekście. Właściwość ta, często omawiana w literaturze przedmiotu, polega na tym, że sytuacje trudne wyzwalają na ogół wzrost napięcia emocjonalnego. W krańcowych przypadkach napięcie emocjonalne narasta do stanu podniecenia uniemożliwiającego jakiekolwiek zorganizowane działanie.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>