Kompleks kastracyjny – kontakt

Lęk ten mogą wywołać także żarty dorosłych na temat kastracji. Żarty te nawiasem mówiąc mają według Bluma znaczenie psychoterapeutyczne dla samych dorosłych. Za pomocą nich zmniejszają oni swoje własne lęki przed kastracją (B 1 u m, 1964, s. 86 – 87).

Zdaniem Dollarda i Millera praktyka kliniczna wykazała, że ze strachem przed kastracją związany jest strach przed uszkodzeniem ciała, zwłaszcza serca i mózgu. Ze strachem przed uszkodzeniem ciała powodowanym „lękami kastracyjnymi” związana jest odraza do kalek i unikanie kontaktów seksualnych z kobietami. Mężczyźni często próbują uwolnić się od lęku przed kastracją, spowodowanym nawiązywaniem stosunków z kobietami, za które czeka „kara”, przez nawiązywanie stosunków z kobietami z niższej sfery, z gorszą pozycją społeczną, których opiekunowie wydają się mniej groźni, z samotnymi dziewczętami (D o 1 – 1 a r d, Miller, 1967, s. 139 – 140).

Charakterystyczne dla zachowań kompleksowych jest to, że człowiek kierowany kompleksami zachowuje się z brakiem umiaru. Człowiek mający np. prosty kompleks klaustralny będzie zawsze i wszędzie szukał sytuacji ciszy, odosobnienia, zamknięcia, protekcji, pomocy nawet wtedy, kiedy takie zachowania są dla niego szkodliwe, psują jego interesy życiowe i powodują konflikty.

Zachowania kompleksowe są KOMPULSYWNE. Człowiek działający pod wpływem kompleksu odczuwa jakby przymus takiego, a nie innego działania. Cechą kompleksu jest jego „nienasyconość”. Pobudza on ciągle człowieka do określonego sztywnego i schematycznego sposobu działania.

Inną charakterystyczną cechą zachowań kompleksowych jest ich nieświadomość oraz niezdolność do powściągu. Człowiek mający jakiś kompleks nie zdaje sobie z tego sprawy. Nie potrafi o tym powiedzieć ani pomyśleć, a kiedy mu to uświadamiać, podaje zawsze jakieś inne, bardziej racjonalne powody swojego postępowania. Działanie pod wpływem kompleksów jest bezkrytyczne, sztywne i zazwyczaj człowiek nie jest w stanie mu się oprzeć. Na szczęście większość z nas posiada kompleksy o względnie łagodnej ,,sile”, które rozładowuje w uprawianych hobby, w zabawach, czasami w wyborze określonego zawodu.