Stress biologiczny, jak dobrze wiadomo, jest pojęciem wprowadzonym do nauki przez kanadyjskiego fizjologa Hansa Selyego, którego badania nad stressęm datują się od połowy lat trzydziestych. Selye definiuje stress jako stan „…który przejawia się swoistym zespołem, składającym się ze wszystkich nieswoistych zmian wywołanych w układzie biologicznym. (…) Składnikami jego są widoczne zmiany wywołane przezeń niezależnie od przyczyny. Zmiany te są sumą wszystkich rozmaitych procesów przystosowawczych, zachodzących w jakimkolwiek czasie w ustroju.” A zatem stress jest rozumiany jako stan organizmu, który mogą wywołać różne przyczyny, nazywane przez Selyego stressorami. Do licznej grupy stressorów należą czynniki mechaniczne, chemiczne, infekcyjne, termiczne i wiele innych. Odczyn, który pojawia się jako nieswoista reakcja ustroju na działający nań czynnik, nie jest przypadkowym układem objawów, lecz stanowi wyraźny zespół. I ten właśnie zespół jest stressem lub stanem stressu. Przejawia się on ogólnym zespołem adaptacji, który w typowych przypadkach przebiega przez trzy fazy. Pierwszą z nich jest reakcja alarmowa, w trakcie której po początkowym spadku odporności występuje działanie mechanizmów obronnych. W fazie odporności osiąga ona poziom maksymalny: jeżeli jednak ustrój nadal pozostaje pod działaniem stressora, a trwałe przystosowanie nie zostało osiągnięte, dochodzi do stadium wyczerpania, które charakteryzuje załamanie mechanizmów przystosowania.
Badania Selyego dotyczyły stressu biologicznego, choć autor ten uwzględniał również czynniki psychiczne jako jedną z przyczyn stressu. Psychologów interesują przede wszystkim zmiany stanu psychicznego w sytuacji stressowej oraz jej właściwości: zmiany te, sposoby zachowań i funkcjonowania mechanizmów ich regulacji, są ujmowane w aspekcie wzajemnych oddziaływań organizmu i środowiska.
Leave a reply