Autorzy, którzy ujmują osobowość jako zespół cech, wyodrębniają tylko cechy pojedyncze lub też cały ich szereg i różnią się ponadto zapatrywaniami na zakres wpływu każdej z nich na postępowanie człowieka. Psychologia indywidualna, jak wiadomo, uznała dążenie do znaczenia za cechę podstawową, właściwą zasadniczo każdemu, akcentując zarazem daleko idące różnice, jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi osobami pod względem celów, do których zmierzają (od krańcowo egocentrycznych do społecznie wysoce korzystnych) i sposobów osiągania poczucia znaczenia. Dążenie do znaczenia traktował A. Adler jako czynnik, wokół którego skupiają się, a właściwie są mu podporządkowane, inne tendencje człowieka.
Cechy stałe, jako składniki osobowości, wyodrębniał również E. Kretschmer. Jego znana typologia somatopsychiczna zawiera trzy temperamenty, tj. schizotymiczny, cyklotymiczny i iksotymicz- ny (inaczej wiskotyczny lub „lepki”). Klasyfikacja Kretschmera obejmuje nadto trzy typy budowy ciała, tj. typ leptosomiczny, pykniczny, atletyczny oraz liczne formy mieszane.
Zdaniem Kretschmera, a również według powszechnie przyjętych zapatrywań, temperament dotyczy procesów emocjonalnych oraz ogólnej aktywności (ruchliwości) jednostki. Jeżeli prześledzić zachowanie wielu osób, to daje się zauważyć, że niezależnie od rodzaju konkretnych sytuacji, ich treści, jedni wykazują na ogół większą pobudliwość emocjonalną a inni mniejszą. Zachodzą też różnice co do tempa procesów psychicznych. Ludzie różnią się nadto czasem trwania emocji oraz ruchliwością, jaką przejawiają. Wymienione cechy występują w opisach temperamentu Kretschmera, z tym jednak, że Kretschmer, obok pobudliwości emocjonalnej oraz tempa procesów psychicznych i czynności ruchowych, wyróżniał nastrój (od radości do smutku), traktując go jako jedną z podstawowych właściwości temperamentu.
Leave a reply