Regulacyjne funkcje osobowości – dalszy opis

Dla jednostki, u której dominują potrzeby ochronne, a więc regulacja nastawiona na zabezpieczenie stanu posiadania, swoistym niejako stanem emocjonalnym jest poczucie zagrożenia, by ' nie stracić tego, co zostało zdobyte, by nie stracić stanowiska,. zaufania, sympatii. To poczucie zagrożenia prowadzić może do agresywnych form obrony, przejawiając się w postaci wygórowanych reakcji emocjonalnych, drażliwości, gniewliwości itp. Ludzi, dla których charakterystyczne jest dominowanie potrzeb ochronnych, określa się – jak na to wskazuje Reykowski – jako „lękliwych, nieśmiałych, wycofujących się, niepewnych, nastawionych obronnie lub jako złośliwych, agresywnych, podejrzliwych, nieufnych”.

U osób, którym właściwe są potrzeby wzrostu – wracając do pierwszej formy egocentrycznego wzoru zachowania się – czynnikiem aktywizującym jest antycypacja sukcesu. Ludzie ci bywają określani jako ambitni, ciekawi, zachłanni. A agresywne formy zachowania, którym nieraz dają wyraz, noszą inne znamiona niż w grupie poprzedniej – nie jest to agresywność obronna, lecz zdobywcza. ,

Charakterystyczne cechy regulacji egocentrycznej dają się wykryć zarówno w zakresie czynności zewnętrznych jednostki, jak również w spostrzeganiu, myśleniu, w procesach emocjonalno- -motywacyjnych, I tak cechą znamienną w zakresie procesów poznawczych jest tendencja do odbierania świata z punktu widzenia indywidualnego interesu jednostki. Człowiek, u którego dominuje regulacja egocentryczna, spostrzega, wyodrębnia, klasyfikuje, zapamiętuje przede wszystkim te fakty, które są ważne ze względu na „interes własnego ja”: ważne bo mogą okazać się przy? datne dla realizacji osobistych celów, ważne – bo sygnalizują zagrożenie stanu posiadania. Jak dalece schemat poznawczy Wpływa na treść spostrzeżeń i treść obrazów pamięciowych, to wynika chociażby z rozważań zamieszczonych w rozdz. III (§ 1 i 4), IV (§ 2) i V, co zresztą tylko akcentuje potrzebę zyskania orientacji – w dążeniu do zrozumienia czyjejś linii życiowej – jaki rodzaj regulacji jest dla określonej osoby charakterystyczny.