Kompleks kastracyjny w najszerszym znaczeniu oznacza lęk przed utratą jakiegoś własnego organu lub części ciała. Na przykład lęk przed utratą ręki, nogi, przed uszkodzeniem serca, mózgu.
Lęk ten sprawia, że człowiek kompulsywnie unika określonych sytuacji, w których jego zdaniem może dojść do utraty tego cennego organu lub części ciała, o którą się lęka. Może unikać więc jazdy samochodem, pociągiem, samolotem, może bać się ostrych, brutalnych starć w walce sportowej, może bać się broni, a zwłaszcza broni białej, siecznej i kłującej. Najczęściej jest to lęk przed nożem.
Kompleks kastracji może przejawiać się także w tym, że człowiek pragnie jakby „oswajać” te obiekty, których się boi. Najczęstszą formą takiego oswajania jest zamiłowanie do noszenia noży, szabel, kordzików lub kolekcjonowanie tej broni u siebie w domu.
W węższym znaczeniu kompleks kastracyjny oznacza lęk i towarzyszące temu lękowi obrazy, a właściwie zabarwione niepokojem i strachem wyobrażenia obcinania, utraty własnego członka. Zdaniem Bluma kompleks kastracyjny formuje się między 3 a 4 rokiem życia. W tym okresie organ seksualny staje się bardzo wrażliwy i na ten okres przypada największa częstość infantylnych masturbacji. Mały chłopiec na skutek postaw narcystycznych przecenia organ, który dostarcza mu przyjemności, i lęka się o jego utratę.
Lęk przed kastracją może także przyjmować postać lęku przed „odwetem” ze strony ojca. Chłopiec, który odczuwa niechęć czy wrogość do ojca spowodowaną kompleksem Edypa, rzutuje tę wrogość na ojca i lęka się jego „odwetu”.
Lęk przed kastracją może być także spowodowany lękiem i poczuciem winy za infantylne masturbacje. Chłopiec, który często się onanizuje albo jest intensywnie karany przez rodziców za. te praktyki, może odczuwać lęk przed pozbawieniem go „złej” części ciała.
Lęk przed kastracją może być łatwo wyzwolony jakimś przeżyciem dziecka, które „jest podobne do kastracji”, np. wycięciem mu migdał- ków, zranieniem się w oko, oglądaniem odcinania głowy kurze, spostrzeżeniem różnicy między wielkością własnego organu płciowego i organu dorosłego człowieka.
Leave a reply