Ekstrawersję i introwersję traktuje Eysenck jako nadczynniki o istnieniu określonego nawyku stanowią liczne reakcje specyficzne występujące w różnych sytuacjach konkretnych. Stykamy się. tu więc ze spojrzeniem na osobowość jako na organizację hierarchiczną, w której konstrukcją scalającą jest typ osobowości.
Neurotyczność, tak jak ją ujmuje Eysenck, jest „dymensją” osobowości, jej wymiarem, a więc przejawia się we względnie stałym sposobie zachowania w sytuacjach określonej kategorii. Stwierdzenie zatem, że ktoś poddany badaniu Inwentarzem Osobowości Eysencka (H. J. Eysenck i S. B. G. Eysenck, 1964:- M. Choynowski, 1968) uzyskał wysoki wynik w skali neurotycz- ności nie oznacza, że jest chory na nerwicę, choć może tak być. Neurotyczność bowiem, tak jak introwersję – ekstrawersję, można określać zarówno u ludzi zdrowych, jak i u chorych na nerwice lub chorych psychicznie. Uwaga ta odnosi się również do psy- chotyzmu (psychoticism), tj. trzeciego wymiaru wyodrębnionego przez Eysencka, najmniej zresztą poznanego (por. G. S. Claridge, 1967, s. 198-205).
Ekstrawersja i introwersja zdają się stanowić jeden z najtrafniej uchwyconych wymiarów osobowości. Zasługa opisania ekstraintrowersji przypada C. G. Jungowi, którego „Typy psychiczne” ukazały się w 1921 roku, w którym i Kretschmer, jako 33-let- ni uczony, ogłosił pierwsze wydanie swego dzieła „Budowa ciała i charakter”. Ujmując najzwięźlej, typ ekstrawersywny charakteryzuje „ukierunkowanie ku przedmiotowi”, na zewnątrz, łatwe nawiązywanie kontaktu z otoczeniem, wyraźna z nim więź uczuciowa, otwartość w stosunkach z ludźmi i skłanianie się ku przyjętym wymogom oraz zapatrywaniom środowiska. „Czysty” typ in- trowertywny wykazuje właściwości przeciwstawne: nastawienie ku wewnątrz, na treść własnych przeżyć, trzymanie się na uboczu, brak więzi uczuciowej z otoczeniem, stosunek pełen rezerwy wobec innych ludzi i ich zapatrywań.
Leave a reply