Różnorodność i niektóre właściwości sytuacji trudnych cz. III

Uwzględnienie elementów sytuacji, w której człowiek się znalazł, nie jest jednak wystarczające, wiadomo bowiem dobrze, że to co dla jednego człowieka jest trudne, drugiemu trudności może nie sprawiać. Podobnie pewne sytuacje, np. uczestniczenie w grze hazardowej, wywołują u niektórych osób poczucie zagrożenia, przykry niepokój i tendencje do wycofywania się, a u innych wzbudzają chęć do podtrzymywania źródła bodźców sytuacyjnych: „ryzykuję dużo, ale ta gra mnie pasjonuje”.

Z kolei ta sama sytuacja, dla tej samej osoby, raz jest zadaniem trudnym, a kiedy indziej trudności nie przedstawia. Dla człowieka, który posiada potrzebną wiedzę i doświadczenie wykładowcy, wygłoszenie kolejnego odczytu na dobrze sobie znany temat na ogół jest dostrzegane jako sytuacja nie zapowiadająca trudności. Ten sam jednak -człowiek będąc w okresie rekonwalescencji po przebytej chorobie, odczuwając znużenie pogłębione niedoborem snu i stwierdzając z niepokojem, że niektóre wiadomości uleciały mu z pamięci, widzi swój odczyt jako zadanie dość trudne. Może być wreszcie i tak, że mimo znużenia i lękowego napięcia utrudniającego formułowanie i wypowiadanie myśli, widok słuchaczy przejawiających zainteresowanie, dobrze utrwalona umiejętność nawiązywania z nimi kontaktu, rozpraszają powoli niepokój i zadanie początkowo trudne traci tę właściwość.

A zatem, analizując sytuacje trudne lub szukając odpowiedzi na pytanie, co stanowi o trudności określonej sytuacji, bądź czy w ogóle można ją za taką uznać, zachodzi potrzeba uwzględniania zarówno czynników obiektywnych, jak i „tkwiących” w podmiocie, a więc takich m. in. jak: potrzeby człowieka, cele, do których zmierza, nasilenie motywacji w dążeniu do ich osiągnięcia, poziom sprawności intelektualnej, pobudliwość emocjonalna, dotychczasowe doświadczenia wyniesione z działania w sytuacjach trudnych i in. Z tym na co wskazano, a więc z subiektywnymi determinantami sytuacji trudnych, wiąże się ściśle to, w jaki sposób człowiek spostrzega sytuację, a również –jak ocenia siebie samego i swoje możliwości w wyobrażanej (oczekiwanej) lub rozgrywającej się sytuacji.