Cechy osobowości

SCHEMATY REAGOWANIA są to układy reakcji różnych jakościowo o niejednakowej sile, występujące z różną częstotliwością w określonej kolejności. Schematem reagowania jest np. zachowanie dominujące, uległe, agresywne. W zachowaniu agresywnym występują różne specyficzne grupy reakcji, np. słowa, gesty, myśli, wyobrażenia, reakcje podniecenia, napięcia, złości itp.

Zarówno reakcje, jak i schematy reagowania wchodzą w skład większych „elementów” organizacji osobowości, jakie nazywamy cechami osobowości. Przez CECHĘ OSOBOWOŚCI rozumie się najczęściej bądź jakiś stały i względnie trwały sposób zachowania, jakim różni się jedna osoba od drugiej, bądź jakąś „hipotetyczną siłę organizującą” zespoły reakcji człowieka.

Przykładem pierwszego sposobu traktowania cechy osobowości jest Guilford i Zawadzki. Przykładem drugiego – Stern i Allport. Według Guilforda cecha osobowości jest względnie trwałym, dającym się precyzyjnie wyróżnić sposobem zachowania, jakim jednostka różni się od innych jednostek (Guilford, 1959, s. 6).

Zawadzki określa cechę osobowości jako indywidualną właściwość psychiczną osoby, polegającą na tym,' że w pewnych kategoriach sytuacji jednostka powtarza pewien rodzaj postępowania (Zawadzki, 1970, s. 2).

Stern ujmuje cechę osobowości jako DYSPOZYCJĘ, czyli chronicznie działającą potencjalną siłę, celowo organizującą zespoły aktów i zjawisk psychicznych. Celem działania tej siły jest utrzymanie się przy życiu i rozwój jednostki (Stern, 1921, s. 26).

Allport rozumie przez cechę osobowości specyficzny dla jednostki, zwarty neuropsychiczny system, który opracowuje różne bodźce jako funkcjonalnie równoważne, INICJUJE spoiste formy adaptacyjnego i ekspresyjnego zachowania i STERUJE nimi (Allport, 1948, s. 295).