Mechanizmy obronne jako grupy zachowań

Przytoczone tu przykłady orientują, jaki jest sens funkcjonalny mechanizmów obronnych. Ułatwiają one przeżycie i rozwój zwierzęciu, dziecku i człowiekowi dorosłemu w takich sytuacjach, kiedy działają jednocześnie jakieś sprzeczne tendencje w organizmie lub sprzeczne

Po okresie adolescencji pojawiają się mechanizmy obronne nazywane przez Bluma: ascetyzmem, intelektualizacją, twórczością. Są to ustalenia ogólne. Ogólne „prawidłowości ewolucji” mechanizmów. W poszczególnych przypadkach rozwój może odbiegać od tego schematu.

W pracy tej przedstawiamy mechanizmy obronne jako grupy zachowań, które spełniają określone zadania rozwojowe i przystosowawcze jednostki w pewien specyficzny sposób. Działanie jednych polega na tamowaniu impulsów, reakcji, schematów reagowania, innych na przemieszczaniu i zniekształcaniu, a jeszcze innych na naśladowaniu i przyjmowaniu za swoje schematów reagowania jednostek znaczących w danym środowisku, obdarzonych władzą, prestiżem i budzących strach.

MECHANIZMY OBRONNE określamy jako GOTOWOŚCI do reagowania, wyuczone w sytuacjach, gdzie działają na jednostkę JEDNOCZEŚNIE wzajemnie SPRZECZNE naciski lub tendencje reagowania. Działanie mechanizmów obronnych polega na NIEŚWIADOMYM TAMOWANIU, PRZEMIESZCZANIU, ZNIEKSZTAŁCANIU schematów i tendencji reagowania oraz PRZYJMOWANIU ZA SWOJE zachowań osób znaczących w grupie społecznej, w jakiej jednostka żyje, po to, aby NIE DOZNAWAĆ LĘKU I UNIKAĆ NIEKORZYSTNYCH ZMIAN OBRAZU SIEBIE.

Według naszego mniemania wszystkie mechanizmy obronne dadzą się podzielić na CZTERY główne grupy w zależności od tego, jaką technikę czy strategię stosuje jednostka broniąc się przed doznawaniem lęku i możliwości niekorzystnej zmiany obrazu siebie, w sytuacjach, gdzie działają na nią jakieś wzajemnie sprzeczne naciski i tendencje z wewnątrz lub z zewnątrz.