Nieco bliższe zapoznanie się z właściwościami sytuacji trudnych i ich rolą w życiu człowieka wymaga oparcia się na wynikach badań – omówionych częściowo w rozdziałach następnych – glądy na pojęcie normy i patologii przedstawiono w rozdz. II, powracał w swych późniejszych pracach do pojęcia stressu (por. Basowitz H. i in., 1955, D. Oken i in., 1966), m. in. na łamach (American) „Archives of General Psychiatry”, którego był redaktorem.
Teraz już jednak pojawia się pytanie, w jakim stosunku znaczeniowym pozostaje określenie sytuacja trudna do takich określeń jak: stress, stressor i sytuacja stressowa. „Stressor” i „sytuacja stressowa” używane są na ogół zamiennie jako terminy jednoznaczne i będące nazwami czynników wywołujących stress lub inaczej stan stressu. W tym ujęciu sytuacja stressowa oznacza więc czynniki zewnętrzne, zespół warunków, a zgodnie z powszechnie niemal przyjętym stanowiskiem, czynniki zewnętrzne są rozpatrywane przy uwzględnieniu tego jak jednostka je spostrzega.
Z kolei „sytuacja trudna” i „sytuacja stressowa” bywają traktowane jako synonimy, z tym że pierwsze z tych określeń wydaje się właściwsze, a co starano' się uzasadnić na dalszych stronach. Przy traktowaniu sytuacji stressowej jako zespołu bodźców wywołujących stress, ten ostatni rozumiany będzie według drugiego z omówionych podejść, tj. jako stan wzmożonej aktywizacji.
Dlaczego jednak sytuacja trudna ma być lepszym określeniem od sytuacji stressowej? Składa się na to szereg czynników. Na sytuacji stressowej jako określeniu ciąży negatywnie wieloznaczność terminu stress oraz, co wydaje się znacznie ważniejsze, związane ze słowem stress znaczenia czynnika (stanu) szkodliwego dla ustroju. Ma to istotne implikacje praktyczne, a mianowicie wpływa na odbieranie wszelkiego rodzaju sytuacji trudnych, tak chętnie dziś nazywanych stressowymi lub stressami, jako sytuacji szkodliwych, co już od pierwszej chwili zetknięcia się z sytuacją trudną stawia człowieka w pozycji niekorzystnej.
Leave a reply