Daily Archives 7 listopada 2015

Sytuacje trudne bywają uznawane za takie właśnie bez każdorazowego badania relacji między podmiotem a czynnikami zewnętrznymi (układem bodźców). Przyjmuje się np., że rozmowa z dyrektorem instytucji, dla młodego człowieka, który pragnie podjąć w niej pracę, jest sytuacją trudną, podobnie jak dla ucznia deklamacja wiersza wobec zgromadzonych nauczycieli i rodziców. Postępowanie takie, tj. uznawanie niektórych sytuacji za trudne na podstawie znajomości czynników zewnętrznych, choć po części usprawiedliwione względami praktycznymi, kryje w sobie obawę popełnienia błędu. To postępowanie jednak nie świadczy na ogół o niedocenianiu uwarunkowań subiektywnych, właściwości jednostki przeżywającej określoną sytuację, lecz jest oparte na milcząco przyjętym lub jasno wypowiedzianym założeniu, że ludzie należący do tego samego środowiska lub (i) pełniący podobną rolę społeczną, np. ucznia, matki, żołnierza, pacjenta, posiadają zbliżone potrzeby, cele i schematy poznawcze.

Przedstawione powyżej zmiany sposobu zachowania, ukazujące tego samego człowieka jakby w dwóch różnych postaciach, przypominają fantastyczną opowieść Edgara Poego o Williamie Wilsonie. Bohater Poego to wszak dwie krańcowe różne sylwetki psychiczne, dwie krańcowo różne osobowości, Temat ten, wdzięczny dla opowieści niezwykłych, pociągnął również R. L. Stevenso- na, dla którego William Wilson stał się pierwowzorem dra Jekylla i Mr Haydego.