Najbardziej wszechstronną koncepcją potrzeb, najbardziej przydatną do celów praktycznych jest naszym zdaniem koncepcja potrzeb psychicznych opracowana przez Murraya. Murray uwzględnia różne punkty widzenia, różne klasyfikacje, a co najważniejsze daje najobszerniejszą z dotychczas znanych „list” samodzielnych potrzeb psychicznych. Taką, w której mamy najważniejsze objawy potrzeb psychicznych, tak jak one występują w codziennym życiu przeciętnego człowieka. Dlatego tę koncepcję polecamy jako podstawę do rozpoznawania działania i ekspresji potrzeb psychicznych człowieka.
Co sprawia, że znajdujemy się w stanie napięcia, mobilizacji, że jesteśmy owładnięci pragnieniem zaspokajania określonego popędu czy potrzeby? Nie ma na to wyczerpującej odpowiedzi. Część potrzeb, zwłaszcza fizjologicznych, jest wyzwalana zmianami fizjologicznymi organizmu, np. wzrostem sekrecji pewnych gruczołów dokrewnych – potrzeba głodu, seksualna.
Mobilizacja części potrzeb psychicznych jest spowodowana jakimiś zmianami zachodzącymi w mózgu. Np. wzrost ogólnej aktywności i mo- bilizacji warunkowany jest wzmożeniem pracy tzw. tworu siatkowego, tak może być np. z potrzebą poznawczą, potrzebą tworzenia.
Jeszcze inne potrzeby, zwłaszcza te, które zostały przez człowieka nabyte, „wyuczone” w czasie jego społecznego rozwoju, zostają postawione w stan pogotowia przez określone „NACISKI”, społeczne OBIEKTY I SYTUACJE.
Potrzeby i popędy można traktować jako SPECYFICZNE GOTOWOŚCI DO REAGOWANIA UKIERUNKOWUJĄCE nasze działanie. Te gotowości są częściowo wrodzone, częściowo wyuczone. Tak jest np. z potrzebą żywienia i opiekowania się kimś (tzw. instynkt macierzyński u kobiet), z potrzebą agresywności u mężczyzn. Najogólniejsza tendencja do tego typu reagowania jest najprawdopodobniej wrodzona. Ale to, w jaki sposób, wobec kogo mamy ujawniać zachowania opiekuńcze, pielęgnacyjne, czy wrogie i agresywne, zależy od naszych doświadczeń, oddziaływania rodziców, słowem – od „wyuczenia się” pewnych zachowań opiekuńczych i agresywnych.
Leave a reply