ROZGRZESZANIE SIĘ

Po zaprezentowaniu ponad dwudziestu wyodrębnionych i opisanych przez Laughiina GŁÓWNYCH mechanizmów obronnych przedstawimy kilkanaście interesujących dla psychologa wtórnych, POCHODNYCH mechanizmów obronnych. Przypominamy, że wtórne czy pochodne mechanizmy obronne uważa Laughlin za SKUTKI działania głównych mechanizmów obronnych. Są to zachowania, w których częściej występuje zdawanie sobie sprawy z tego, co człowiek robi, niż w działaniu innych mechanizmów obronnych. '

Wtórne mechanizmy obronne mają także zabezpieczać działanie głównych mechanizmów obronnych, wspomagać je, wzmacniać jakby w nieco inny sposób ich działanie. Oto podana za Laughlinem charakterystyka tych mechanizmów obronnych.

Laughlin określa rozgrzeszanie się jako mechanizm psychiczny, działający nieświadomie, w którym człowiek, nie zdając sobie z tego sprawy, dąży do uwolnienia się od poczucia winy i od kary za czyn, uważany przez siebie za karygodny (Laughlin, 1970, -s. 448).

Ten mechanizm obronny jest wyzwalany głównie przez zbyt surowe sumienie i Superego. Człowiek uruchamia go wtedy, kiedy czuje się winny .Poczucie winy może być zupełnie nieproporcjonalne do czynu. Czyn może być obojętny, a nawet niewinny, ale W OCZACH CZŁOWIEKA jest czymś złym.

Mechanizm rozgrzeszania może mieć zabarwienie masochistyczne i wtedy człowiek potępia siebie, pomniejsza, popada w depresję, może nawet próbować popełnić samobójstwo. Laughlin podaje przykład działania tego mechanizmu u dziewiętnastoletniej psychotyczki wychowanej w nadmiernym rygoryzmie i surowości moralnej. Przeżywała ona halucynacje, w których jakiś głos rozgrzeszał ją mówiąc, że wszystko zostało jej przebaczone. Halucynacje te zmniejszały jej poczucie winy i mniejszej wartości (Laughlin, 1970, s. 449-450).