Category Medycyna

Człowiek, u którego mięśnie są w stanie relaksu, który umie spontanicznie, nieświadomie lub w sposób zamierzony i celowy odprężyć się, ujawnia zupełnie inne reakcje: jego oddech jest głęboki i regularny, odruchy nieco zwolnione, reakcje na nagłe bodźce proporcjonalne do bodźca, puls regularny, ciśnienie krwi normalne, mięśnie twarzy i tułowia odprężone, sen dobry, funkcjonowanie żołądka, serca, jelit bez zakłóceń (Jacobson, 1948, s. 15 – 37, 50 – 59).

Horney nie podaje jednak, jakie procesy uczestniczą w tej interakcji. Podaje jedynie coś w rodzaju trzech typów reagowania dziecka, jakie może ono wytworzyć broniąc się przed lękiem, bezradnością, osamotnieniem. Chciałoby się nazwać te schematy reagowania schematami czy wzorami przystosowania. Horney nie używa jednak tego wyrażenia. A zatem dziecko broniąc się przed lękiem, bezradnością i osamotnieniem może:

W żadnym wypadku NIE NALEŻY W CZASIE RELAKSACJI NAPRĘŻAĆ ŻADNEJ GRUPY MIĘSNI. Znosi to wg Jacobsona efekt relaksacji już uzyskany. Nikt nie nauczy się kontrolowania procesu relaksacji własnego ciała, pisze Jacobson, kto nie nauczy się odróżniać wrażeń napięcia mięśni od wrażeń ogólnego napięcia czy podniecenia organizmu.

Istnieje też odmiana kompleksu Edypa pełniejsza, bardziej złożona. Złożony kompleks Edypa polega na tym, że dziecko odczuwa ambiwalentną postawę wobec ojca, pragnie być w czułym związku z matką, a nadto zachowuje się jednocześnie jak dziewczynka: przyjmuje czułą kobie cą postawę wobec ojca i odpowiadającą jej wrogą i zazdrosną postawę wobec matki. Pełny kompleks Edypa jest charakterystyczny dla neurotyk ów, u których zachodzi ciągła walka między dwiema identyfikacjami – z postacią ojca i z postacią matki (Freud, 1975, s. 113 – 115).