Category Medycyna

Schultz określa trening autogenny jako metodę oddziaływania na własny organizm i życie psychiczne polegającą na wyzwalaniu u siebie reakcji ODPRĘŻENIA i KONCENTRACJI. Wyzwolone przez samego siebie reakcje odprężenia i koncentracji przestrajają pracę organizmu wywołując mniej lub bardziej trwałe zmiany w reakcjach fizjologicznych organizmu i obrazie siebie jednostki.

Szczególnie korzystnie działa robienie przed zaśnięciem relaksacji oczu i mięśni aparatu mowy. To znaczy odprężenie mięśni gałek oczu (hamujemy przez to grę wyobraźni i wyciszamy się wewnętrznie) oraz mięśni krtani, gardła, oddechowych, języka, twarzy.

Działanie mechanizmów obronnych zapewnia – zdaniem Laughlina – istnienie równowagi emocjonalnej u osób, które mają popędy, pragnienia i życzenia niezgodne z panującymi w grupie normami i zwyczajami. Dostarczają mianowicie ,,klapy bezpieczeństwa” dla popędów i impulsów „nie do przyjęcia” i umożliwiają ich ekspresję. Niektóre z mechanizmów obronnych, np. sublimacja, łagodniejsze formy konformizmu, dostarczają doraźnych korzyści społecznych, bo umożliwiają kierowanie energii instynktów w społecznie aprobowane kanały.

Horney wyróżnia kilkanaście potrzeb neurotycznych, które nazywa również neurotycznymi trendami. Nie podaje, w jakim stosunku pozostają do tej listy potrzeb trzy typy strategii walki dziecka z lękiem, bezradnością i osamotnieniem, czy każdy z tych typów wyraża się w określonych neurotycznych potrzebach, czy każda z potrzeb neurotycznych zawiera w sobie jakieś reakcje pozostałe po wszystkich trzech typach strategii.

Inwersja może się także przejawiać jako PROCES, w wyniku którego zmieniają się postawy wobec jakiegoś obiektu czy osoby i obiekt ten z ,.czarnego” robi się „biały”. Tak stało się w przypadku pacjentki Lau- ghlina, która została wdową. Dopóki mąż żył, stale go krytykowała i miała za nic. Po śmierci męża stał się on w jej wspomnieniach osobą wyposażoną w zupełnie inne atrybuty, niż miał je za życia (Laughlin, 1963, s. 178- 182).

Jest to mechanizm działający bez udziału świadomości i trzeba go odróżnić od świadomych prób odwracania od czegoś uwagi i zainteresowań. Mechanizm ten działa zwykle w ten sposób, że człowiek, mający jakiś trudny dla siebie problem do rozwiązania, zajmuje się intensywnie zupełnie innymi rzeczami, które w jego mniemaniu, a także i obiektywnie biorąc, mogą być ważne i potrzebne.

Ze zjawiskiem tym spotyka się psycholog i lekarz u wielu ludzi. Np. u starszych ludzi, którzy wyleczyli się z jakiejś dolegliwej choroby, u ludzi, którzy „odkryli” swoje ciało poprzez intensywny wysiłek fizyczny czy uprawianie sportu, u niektórych kobiet, które odkryły swoje ciało poprzez miłość.

Zdaniem Horney, tendencja ta występuje u ludzi, którzy odosobniają się od innych i nie mogą za pomocą bezpośredniego kontaktu manipulować nimi siłą. Charakterystyczne dla tej potrzeby jest poczucie siły i męstwa czerpane z wiary, że posiada się siłę woli, działającą „magicznie”, w sposób podobny, jakby posiadało się magiczny pierścień, który daje władzę nad ludźmi i rzeczami.

Odprężając nasze mięśnie oszczędzamy energię fizjologiczną organizmu. Mięsień napięty to mięsień „pracujący”, pochłaniający energię. Stosowanie ćwiczeń relaksacji dostarcza też przyjemnych przeżyć, bo stany relaksu odczuwamy jako coś przyjemnego. Synonimem reakcji relaksu jest „wewnętrzne rozluźnienie”, „wewnętrzne uspokojenie”, „odprężenie”, „rozluźnienie”, „wewnętrzny spokój”, „wewnętrzna cisza”, „odświeżenie”, „wypoczęcie”.

Człowiek owładnięty silną nie zaspokojoną potrzebą ujawnia zwężenie pola świadomości i uwagi. Głucłmie jakby na inne bodźce i jest specjalnie wyczulony na te, które stanowią „pokarm” dla potrzeby.

Podobnie jest z inteligencją, cechami charakteru, emocjami. Kiedy np. chcemy poznać symptomy lęku, to musimy zdać sobie sprawę, że współcześnie istnieje ponad OSIEMSET różnych reakcji określanych przez różnych psychologów i lekarzy jako lękowe. Inne symptomy lękowe wymienia Freud, inne Cameron, trochę inne Cattell, a jeszcze inne Konorski.

Schwäbisch i Siems rozumieją przez medytację pewną technikę koncentracji na własnych procesach fizjologicznych, w wyniku której nastę- puje przełączenie stanu świadomości z codziennego zwyczajnego stanu aktywnego czuwania – na inny moduł świadomości (Schwäbisch, Siems, 1976, s. 13).

Jeszcze słabszym objawem potrzeby agresywności jest WYOBRAŻANIE sobie, jak kogoś zmusza się do czegoś, bije, ośmiesza, lub chętne czytanie o takich rzeczach, lub wreszcie lubienie filmów, gdzie bohaterowie wykonują czyny agresywne.