Category Medycyna

Jest to mechanizm obronny, operujący bez udziału świadomości, polegający na tym, że człowiek zastępuje jakieś wyparte uczucie, popęd czymś, CO TO ZASTĘPUJE i jest świadomie manifestowane w zachowaniu. W ten sposób określone uczucie jednostki, typ zachowania, związek z jakąś osobą lub obiektem może być zastąpiony innym uczuciem, związkiem, nastawieniem (Laughlin, 1970, s. 479).

Swoistą wymowę, pod rozpatrywanym względem, posiadają również liczne prace prowadzone przez psychiatrów nad udziałem „wydarzeń życiowych” w patogenezie niektórych chorób psychicznych, a iii. in. schizofrenii i psychozy maniakalno-depresyj- nej. Żadna z przytoczonych poniżej prac nie sugeruje oczywiście, że przykre wydarzenie może być przyczyną schizofrenii czy innej psychozy endogennej, i nie o to tu chodzi, autorzy ci starają się jedynie bliżej poznać współudział pewnych wydarzeń życiowych w wyzwalaniu choroby lub ich rolę pośród czynników powodujących pogorszenie stanu psychicznego. Rzecz jednak w tym, że w pracach tego rodzaju, przy omawianiu sytuacji stressowych używane są często określenia „distressing life events”, „upsetting events” lub zbliżone. W ten sposób obraz sytuacji stressowej kształtują słowa oznaczające strapienie, niedolę, rozpacz, czynniki wytrącające z równowagi. Jako przykład może posłużyć praca R. W. Hudgensa i in. (1967). Opisano w . niej wydarzenia życiowe poprzedzające wystąpienie którejś z faz psychozy maniakalno- -depresyjnej, wyróżniając grupę „wydarzeń stressowych lub ważnych” (stressful or important events), a wśród nich następujące: śmierć ojca, ciężka grypa, wstąpienie do wojska, nowa praca, śmierć brata, małżeństwo, przeniesienie do innego miasta, usunięcie ze studiów, usunięcie migdałków, narodziny dziecka, złamanie nosa itd. Łatwo zauważyć, że każda z tych sytuacji może być i zwykle bywa sytuacją stressową, ale przyjęty podział sugeruje, że w życiu bywają sytuację „ważne”, a poza tym „stressowe”. Przy takim, zresztą dość osobliwym podziale, sytuacjom stresso- wym pozostaje znaczenie sytuacji urazowych (por. również R. H. Rahe i in., 1971 oraz K. C. Thomson i H. C. Hendrie, 1972).

Najbardziej wszechstronną koncepcją potrzeb, najbardziej przydatną do celów praktycznych jest naszym zdaniem koncepcja potrzeb psychicznych opracowana przez Murraya. Murray uwzględnia różne punkty widzenia, różne klasyfikacje, a co najważniejsze daje najobszerniejszą z dotychczas znanych „list” samodzielnych potrzeb psychicznych. Taką, w której mamy najważniejsze objawy potrzeb psychicznych, tak jak one występują w codziennym życiu przeciętnego człowieka. Dlatego tę koncepcję polecamy jako podstawę do rozpoznawania działania i ekspresji potrzeb psychicznych człowieka.

Nie zagłębiając się w teorię wzajemnego odziaływania rozluźnienia mięśni i ogrzewania organizmu praktyka stosowania ćwiczeń treningu autogennego wskazuje, że autosugestia powoduje obiektywnie mierzalne zmiany temperatur różnych okolic ciała organizmu. Często stwierdzano podwyższenie temperatury o jeden stopień C na tej partii ciała, której dotyczyła autosugestia.

Po zaprezentowaniu ponad dwudziestu wyodrębnionych i opisanych przez Laughiina GŁÓWNYCH mechanizmów obronnych przedstawimy kilkanaście interesujących dla psychologa wtórnych, POCHODNYCH mechanizmów obronnych. Przypominamy, że wtórne czy pochodne mechanizmy obronne uważa Laughlin za SKUTKI działania głównych mechanizmów obronnych. Są to zachowania, w których częściej występuje zdawanie sobie sprawy z tego, co człowiek robi, niż w działaniu innych mechanizmów obronnych. '

Współczesna diagnoza w psychologii osobowości przybiera trzy główne formy: oceny, mierzenia i rozumienia. OCENA osobowości czy ocena zachowania polega najogólniej biorąc na stwierdzeniu występowania u kogoś określonych grup reakcji, które są SYMPTOMAMI, OBJAWAMI jakichś bardziej złożonych i trwałych elementów struktury osobowości.

Jacobson wymienia liczne korzyści, jakie daje umiejętność relaksacji. Praktyki relaksacyjne oszczędzają ogromną ilość energii człowieka. Napięcie mięśnia zużywa wiele energii. Jeżeli duże partie mięśni są w stanie permanentnego napięcia, zużywają dużą ilość energii.

Reakcjami eksplozywnymi, wybuchowymi nazywa Kretschmer prymitywne reakcje emocjonalne, słowne, motoryczne i autonomiczne, występujące w gwałtownej formie natychmiast po zadziałaniu bodźca.

Objawami dużej „gotowości” do reagowania jakiejś potrzeby jest, według Murraya, natychmiastowe reagowanie po zadziałaniu bodźca, np. agresywne zachowanie natychmiast po usłyszeniu jakiegoś obraźli- wego słowa, natychmiastowe reagowanie na najmniejszą prowokację. Objawami dużej gotowości potrzeby do reagowania jest także mała wy- bredność w wyborze obiektów zaspokajających !potrzebę. Tak np. człowiek bardzo głodny może jeść byle co, a w wypadkach skrajnych nawet skórę z butów.

Laughlin jest autorem znanych prac o mechanizmach obronnych działających w osobowości człowieka. W pracach tych zamieszcza zespoły cech i reakcji osobowości składające się na, jak pisze, zdrową, emocjonalnie dojrzałą osobowość.

Autystyczne reakcje osobowości polegają na tym, że człowiek przypisuje sobie i innym takie myśli, uczucia, zamiary, postawy, motywy, sposoby zachowania, które spełniają w jakiś sposób jego silne, zahamowane z powodu różnych okoliczności, niewyżyte popędy, potrzeby i pragnienia.

Ważnym etapem treningu autogennego jest nauczenie się umiejętności wyzwalania wrażeń ciepła w okolicy splotu słonecznego, w miejscu między końcem mostka a pępkiem. Po kilku tygodniach ćwiczeń, kiedy udaje się już uzyskiwać wyraźne wrażenie ciepła w rękach i nogach, przychodzi kolej na te ćwiczenia.

Jest to tendencja do przewyższania innych, ale nie w tym, co człowiek rzeczywiście sobą reprezentuje, czy w tym, co łączy się z jego zawodem, rolą społeczną, ale przewyższanie innych innymi czynnościami. I tak dobry obraz siebie we własnych oczach zależy od tego, czy jest się w czymś „bardzo dobrym”. A więc, czy się jest bardzo dobrym kochankiem, sportowcem, pisarzem, pracownikiem. Przy czym chodzi tu o wydawanie się bardzo dobrym samemu sobie, o bycie bardzo dobrym we własnych oczach. Oczywiście chodzi także i o to, aby być bardzo dobrym w oczach innych, i brak uznania ze strony innych sprawia, że człowiek kierujący się taką potrzebą czuje do nich urazę.