Monthly Archives Maj 2015

Jeżeli kary, jakie stosuje matka wobec dziecka za jego spontaniczne impulsy reagowania, są częste i silne, dziecko zaczyna odczuwać LĘK, kiedy takie impulsy się pojawiają. Kiedy jednak działa silny lęk, a jednocześnie działają nadal silne impulsy do wykonywania określonych reakcji, dziecko UCZY się kompromisowych sposobów reagowania. Kompromisowych, to jest takich, żeby rozładować działające z wewnątrz naciski, a jednocześnie nie doznawać lęku. Przypuśćmy, że dziecko odczuwa silne pragnienie ssania, ale matka odstawia je gwałtownie od piersi. Wyraża dezaprobatę mimiką, głosem, gestykulacją, odchodzi gwałtownie od dziecka. Zachowanie takie wzbudza w dziecku lęk i dziecko próbuje temu jakoś zaradzić, uczy się jakiejś techniki kompromisowego rozładowania pragnienia ssania i unikania przykrości niemożności ssania. Ma tutaj kilka dróg do wyboru.

KOMPENSACJA jest według Laughlina mechanizmem obronnym, działającym bez udziału świadomości, polegającym na tym, że człowiek pragnie WYRÓWNAĆ defekty i braki, jakie posiada lub jakie wydaje się mu, że posiada, w jakiejś innej formie własnej aktywności (L a u – – ghlin, 1963, s. 198).

Powtarzanie sylaby HUM może zaczynać się już w końcowej fazie wydechu, zwłaszcza u osób niewprawnych, które nie umieją dłużej wydychać powietrza. Większość ludzi zachodniej cywilizacji oddycha w ten sposób, że akcentuje silnie wdech, a za mało uwagi przywiązuje do wydechu. Wydech z reguły trwa za krótko i dlatego płuca są źle opróżniane ze zużytego powietrza.

W sytuacjach takich jednostka używa mechanizmów obronnych do „obrony” siebie przed lękiem, dezaprobatą innych lub dezaprobatą we własnych oczach w wypadku działań niezgodnych z obrazem siebie. Stąd nazwa tych mechanizmów „obronne”.

Na organizację zwaną osobowością składa się wiele różnych cech. Możemy powiedzieć, że osobowość składa się z cech temperamentu, charakteru, z cech zwanych postawami, popędami i potrzebami psychicznymi, uzdolnieniami, nawykami, właściwościami obrazu siebie, emocjami. uczuciami, właściwościami woli, mechanizmami obronnymi, witalizmem, energią, zainteresowaniami.

Opór przejawia się w ten sposób, że osoba ćwicząca bądź nie czuje mimo systematycznego powtarzania ćwiczeń wrażeń ciężkości czy ciepła lub odczuwa wrażenia inne, np. zamiast wrażenia ciężkości wrażenia zimna.

Neurotyczna potrzeba „partnera”, który wziąłby odpowiedzialność za nasze życie. Głównym centrum grawitacji, dążeń tej potrzeby jest ktoś, „partner”, kto spełniałby nadzieje i oczekiwania osoby ujawniającej tę potrzebę, kto wziąłby odpowiedzialność za wszystko dobre i złe w jej życiu. Główne usiłowania idą w kierunku znalezienia takiego kogoś.

Zdaniem tych autorów, osobowość źle przystosowana, niesprawnie funkcjonująca odznacza się następującymi właściwościami:

Degradacja życia psychicznego występuje też na skutek zaniechania „zabiegów pielęgnujących” życie psychiczne. Zabiegi te wymagają drobnych codziennych wysiłków, których ludziom nie chce się wykonywać, zwłaszcza jeśli nie przynoszą doraźnego zadowolenia.

Przykładem działania mechanizmów obronnych, w których stosuje się techniki TAMOWANIA, jest wypieranie, tłumienie, zwlekanie – odraczanie działania.

Zdaniem Murraya, dziecko uczy się rozwiązywać swoje „życiowe zadania” za pomocą potrzeb psychicznych. Dziecko za pewne zachowania jest nagradzane, za inne otrzymuje kary. Te zachowania, które nie budzą lęku i są nagradzane, rozwijają się i wzmacniają, inne powodują kary, ulegają osłabieniu bądź zanikają. Zachowania zmniejszające lęk i zwiększające stany zadowolenia zostają utrwalone, zgeneralizowane i stają się „potrzebami jednostki”. Zgeneralizowane we wczesnym dzieciństwie, a później wzmacniane doświadczenia sprawiają, że jednostka jest „uczulona” na określone grupy bodźców. Dzięki procesom uczenia się, genera- lizacji i różnicowania zakres tych bodźców w danym środowisku jest większy lub mniejszy, czyli na danego człowieka może działać więcej tego typu bodźców i wywoływać większe napięcia niż na innych ludzi. Siła potrzeby zależy także od wrodzonych zadatków, np. biologicznej aktywności, gry hormonalnej.

Innym przykładem przemieszczenia występującym wtedy, kiedy sekwencja jakiejś instynktownej czynności zastaje zablokowana, zahamowana, jest np. u gryzoni pozorne obgryzanie czegoś lub zachowanie symbolicznie grożące — ostrzenie zębów za reakcje agresywne, to dziecko uczy się kompromisowych sposobów reagowania takich, żeby mogły dojść do głosu reakcje agresywne i jednocześnie, żeby nie odczuwało lęku. Dziecko karane za agresywność wobec rodziców lub młodszego rodzeństwa może nauczyć się przeniesienia, to jest może nauczyć się kierować agresywność „do wewnątrz”, na siebie. Może te reakcje otamować, a kiedy jest starsze – nauczyć się tłumić agresywne reakcje słowne, a nawet agresywne myśli. Może także przekształcić swoje zachowanie „na wprost przeciwne”, czyli stać się nadmiernie grzeczne, usłużne, łagodne. W tym wypadku stosuje dziecko mechanizm obronny – reakcję upozorowaną.

Przez relaksację mięśni rozumie Jacobson zupełny brak jakichkolwiek skurczów mięśnia. Łączy się z tym brak ruchu i brak aktywności nerwowej w mięśniu (Jacobson, 1948, s. 49). Według Jacobsona wyrażenie relaksacja (relaxation) zostało użyte w tym znaczeniu, w jakim się go dzisiaj używa, po raz pierwszy na początku naszego stulecia. Mianowicie uczennica i zwolenniczka filozofii Swedenborga, Annie Payson Cali propagowała wśród ludzi „ćwiczenia relaksujące.”, mające na celu osiąganie wewnętrznej równowagi i wewnętrznego spokoju (Jacobson, 1948, s. 51).