Category Medycyna

Neurotyczna potrzeba „partnera”, który wziąłby odpowiedzialność za nasze życie. Głównym centrum grawitacji, dążeń tej potrzeby jest ktoś, „partner”, kto spełniałby nadzieje i oczekiwania osoby ujawniającej tę potrzebę, kto wziąłby odpowiedzialność za wszystko dobre i złe w jej życiu. Główne usiłowania idą w kierunku znalezienia takiego kogoś.

Zdaniem tych autorów, osobowość źle przystosowana, niesprawnie funkcjonująca odznacza się następującymi właściwościami:

Degradacja życia psychicznego występuje też na skutek zaniechania „zabiegów pielęgnujących” życie psychiczne. Zabiegi te wymagają drobnych codziennych wysiłków, których ludziom nie chce się wykonywać, zwłaszcza jeśli nie przynoszą doraźnego zadowolenia.

Przykładem działania mechanizmów obronnych, w których stosuje się techniki TAMOWANIA, jest wypieranie, tłumienie, zwlekanie – odraczanie działania.

Zdaniem Murraya, dziecko uczy się rozwiązywać swoje „życiowe zadania” za pomocą potrzeb psychicznych. Dziecko za pewne zachowania jest nagradzane, za inne otrzymuje kary. Te zachowania, które nie budzą lęku i są nagradzane, rozwijają się i wzmacniają, inne powodują kary, ulegają osłabieniu bądź zanikają. Zachowania zmniejszające lęk i zwiększające stany zadowolenia zostają utrwalone, zgeneralizowane i stają się „potrzebami jednostki”. Zgeneralizowane we wczesnym dzieciństwie, a później wzmacniane doświadczenia sprawiają, że jednostka jest „uczulona” na określone grupy bodźców. Dzięki procesom uczenia się, genera- lizacji i różnicowania zakres tych bodźców w danym środowisku jest większy lub mniejszy, czyli na danego człowieka może działać więcej tego typu bodźców i wywoływać większe napięcia niż na innych ludzi. Siła potrzeby zależy także od wrodzonych zadatków, np. biologicznej aktywności, gry hormonalnej.

Innym przykładem przemieszczenia występującym wtedy, kiedy sekwencja jakiejś instynktownej czynności zastaje zablokowana, zahamowana, jest np. u gryzoni pozorne obgryzanie czegoś lub zachowanie symbolicznie grożące — ostrzenie zębów za reakcje agresywne, to dziecko uczy się kompromisowych sposobów reagowania takich, żeby mogły dojść do głosu reakcje agresywne i jednocześnie, żeby nie odczuwało lęku. Dziecko karane za agresywność wobec rodziców lub młodszego rodzeństwa może nauczyć się przeniesienia, to jest może nauczyć się kierować agresywność „do wewnątrz”, na siebie. Może te reakcje otamować, a kiedy jest starsze – nauczyć się tłumić agresywne reakcje słowne, a nawet agresywne myśli. Może także przekształcić swoje zachowanie „na wprost przeciwne”, czyli stać się nadmiernie grzeczne, usłużne, łagodne. W tym wypadku stosuje dziecko mechanizm obronny – reakcję upozorowaną.

Przez relaksację mięśni rozumie Jacobson zupełny brak jakichkolwiek skurczów mięśnia. Łączy się z tym brak ruchu i brak aktywności nerwowej w mięśniu (Jacobson, 1948, s. 49). Według Jacobsona wyrażenie relaksacja (relaxation) zostało użyte w tym znaczeniu, w jakim się go dzisiaj używa, po raz pierwszy na początku naszego stulecia. Mianowicie uczennica i zwolenniczka filozofii Swedenborga, Annie Payson Cali propagowała wśród ludzi „ćwiczenia relaksujące.”, mające na celu osiąganie wewnętrznej równowagi i wewnętrznego spokoju (Jacobson, 1948, s. 51).

Przytoczone tu przykłady orientują, jaki jest sens funkcjonalny mechanizmów obronnych. Ułatwiają one przeżycie i rozwój zwierzęciu, dziecku i człowiekowi dorosłemu w takich sytuacjach, kiedy działają jednocześnie jakieś sprzeczne tendencje w organizmie lub sprzeczne

W oparciu o te dane Jacobson proponuje dwie techniki zwalczania stanów lękowych i stanów przykrego emocjonalnego napięcia: doprowadzenie do odprężenia tych grup mięśni, które z tymi emocjami są szczególnie związane, oraz wprowadzania się, jak to już wyżej wspomniano, w stan ogólnego relaksu, obejmującego grupy mięśni całego organizmu.

Wrażenia ciężkości GENERALIZUJĄ się, rozprzestrzeniają w miarę przedłużania się treningów na inne okolice ciała i wreszcie na całe ciało. Wtedy ćwiczący odczuwa całe ciało jako „ciężkie”. Wrażenia te są podobne do tych, jakie odczuwa się tuż przed zaśnięciem.

Schultz propaguje stosowanie czterech głównych postaw ciała w czasie treningu autogennego: wykonywanie ćwiczeń w pozycji leżącej, wykonywanie ćwiczeń w pozycji półleżącej w fotelu, wykonywanie ćwiczeń w pozycji siedzącej, w tak zwanej pozycji dorożkarza, wykonywanie rozluźnienia mięśni okolicy szyi i pasa barkowego w pozycji stojącej.

INTROJEKCJA jest według Laughlina mechanizmem obronnym polegającym na tym, że człowiek WBUDOWUJE W SIEBIE lub KIERUJE NA SIEBIE uczucia, które pierwotnie były przeznaczone DLA INNYCH OSÓB. Kierowanie tych uczuć na inne osoby lub obiekty budziło lęk, obniżało własny prestiż, wobec czego zostały one wyparte i skierowane na „bezpieczniejszy teren” – na własną osobę (Laughlin, 1970, s. 182).

Blum nazywa kompleksem Edypa miłość dziecka – chłopca do matki oraz nieświadomą nienawiść do ojca. Zdaniem Bluma więź chłopca z matką w tym okresie życia jest zabarwiona nieświadomymi, silnymi pragnieniami seksualnymi. Chłopiec pragnie usunąć ojca, jako przeszkodę stojącą (zdaniem dziecka) na drodze do zaspokojenia tych impulsów. Chłopiec przeżywa fantazje, w których znajduje się na miejscu ojca – rywala. Przeżywa pragnenia, aby znaleźć się na miejscu ojca. Tego rodzaju pragnienia i fantazje bywają nazwane POZYTYWNYM kompleksem Edypa. Wyróżnia się także NEGATYWNY kompleks Edypa, w którym miłość ojca zajmuje dominujące miejsce, a nienawidzi się matki, która w tym wypadku odczuwana jest jako element przeszkadzający. Powstaniu kompleksu Edypa sprzyjają następujące przeżycia i okoliczności wychowania dziecka: